Wie waren (of zijn) de zwarte Ieren of ‘the Black Irish’?

De term “Black Irish” werd veel gebruikt gedurende eeuwen door Ierse emigranten en hun afstammelingen. Er wordt haast nooit over gepraat in Ierland als onderwerp voor een historische discussie.  Er zijn een aantal claims betreffende de origine van deze term, maar geen van hen kon al dan niet bewezen worden.

'Black Irish' is dikwijls een beschrijving van mensen van Ierse origine met een donker uiterlijk, zwarte haren donker gezicht en ogen. 

Een snelle kijk op de Ierse geschiedenis leert ons dat het eiland het onderwerp geweest is van een aantal invloeden van vreemde volkeren. De Kelten arriveerden in Ierland rond 500 VC.

Of het hier om een invasie ging of een eerder geleidelijke migratie en assimilatie van hun cultuur door de inheemse volkeren blijft een vraag, maar er is voldoende bewijs om te suggereren dat de laatste verklaring de juiste is.

 

De volgende grote instroom kwam van Noord- Europa met de raids van de Vikingen vanaf 795 NC. De nederlaag van de Vikingen bij het Beleg van Clontarf in 1014 door Brian Borù betekende het einde van de strijd met deze indringers, met als gevolg de integratie van de Vikingen in de Ierse maatschappij.  De migranten werden  ‘ge-Gaelic-iseerd’ en vormden families (‘septs’) naast de Keltische bloedlijnen .

De Normandische invasies van 1170 en 1172 geleid door Strongbow betekenden een nieuwe golf immigranten voor het land. Velen van deze immigranten verzetten zich in de latere eeuwen tegen de Engelse dominantie. Met de “Plantation van Ulster” in de 17^de eeuw zagen wij de komst van Engelse en Schotse kolonisten in Ulster na de legendarische 'Flight of the Earls'.

Ieder van deze groepen immigranten hadden eigen fysieke karakteristieken, en allen, behalve de Ulster Planters, assimileerden zich  in zekere mate in de Ierse samenleving. Velen van hen beweerden zelfs meer Iers te zijn dan de originele Ieren!

De Vikingen worden vaak de ‘dark invaders’ of de ‘zwarte vreemdelingen ‘genoemd. Het Keltische woord voor vreemdeling is ‘gall’ en het woord voor zwart is ‘dubh’. Vele families van veroveraars namen Keltische namen aan met deze twee woorden er in. De naam Doyle is in het Iers et HHhlkzfpzek 'O'Dubhghaill' wat letterlijk ‘donkere vreemdeling’ betekent, een teken van hun afstamming van de veroverende macht met duistere bedoelingen..De naam Gallagher is 'O Gallchobhair'  kan vertaald worden als ‘vreemde hulp’. Het traditionele beeld van de Vikings  als blondharige en bleekgekleurde vreemdelingen wordt hiermee doorbroken en kan leiden tot de conclusie dat we hen niet alleen herinneren zoals ze er fysiek uit zagen, maar ook volgens hun duistere en donkere bedoelingen.   

De Normandiërs werden naar Ierland gevraagd door Dermot McMurrough en werden geleid door de fameuze Strongbow. Normandiërs zijn eigenlijk van Franse origine, waar zwartharige mensen niet vreemd waren.

Net als de Vikingen werden deze mensen beschouwd als vreemdelingen met ‘duistere ‘ bedoelingen, die uiteindelijk het hele oosten van Ierland en enkele grotere steden koloniseerden.  

Veel families integreerden zich echter in de Keltische  maatschappij en veranderden hun Normandische naam in Keltische namen  en Engelse equivalenten:  de Powers, de Fitzpatricks, Fitzgeralds, Devereuxs, Redmonds.

Het is mogelijk dat de term ‘zwarte Ieren’ gewezen kan hebben op bepaalde groepen immigranten, om hen te onderscheiden van de ‘Gaels’, de mensen van echte Keltische origine.

Een andere theorie over de origine van de naam ‘black Irish’ is dat deze mensen afstammelingen zijn van Spaanse handelaars die zich in Ierland hebben gevestigd, of zelfs afstammelingen van Spaanse zeelui die gestrand waren aan de Ierse westkust na de nederlaag van de Spaanse Armada van 1588.

 

Er wordt beweerd dat de Spanjaarden huwden met Ierse families en dat hun nazaten onmiddellijk herkenbaar waren aan door hun donkere huid en donker haar. 

Er is weinig bewijs om deze theorie te staven en het is erg onzeker dat er een groot aantal Spaanse soldaten het lang zouden hebben volgehouden in een plaats als Ierland die verscheurd was door oorlogen in de 16^e eeuw. Het is wel vreemd dat dit verhaal erg lijkt op de oude Ierse legende van de Milesianen die zich in Ierland vestigden vanuit Spanje

De theorie dat de 'Black Irish' afstammelingen zijn van een kleine groep vreemdelingen die zich integreerden in de Ierse maatschappij en overleefden, is weinig waarschijnlijk. Het is waarschijnlijker dat 'Black Irish' een beschrijvende term is en geen overgeërfde karakteristiek die toegekend werd aan verschillende categorieën Ieren door de eeuwen heen.  

Eén voorbeeld is dat van de honderdduizenden Ierse boeren die emigreerden naar Amerika na de Grote Hongersnood van 1845 tot 1849.

 

1847 was bekend als 'black 47'. De aardappelziekte die de oogst vernielde zorgde ervoor dat de aardappelen zwart kleurden. Het is mogelijk dat de aankomst van grote aantallen Ieren na de hongersnood  in Amerika, Canada, Australië en verder ervoor zorgde dat zij het label ‘black’ kregen omdat ze deze nieuwe soort ‘zwarte dood’ hadden overleefd.

Groepen immigranten werden doorheen de geschiedenis altijd beschouwd als minderwaardigen en werden slecht behandeld door de inwonende of door hen die zich eerst hadden gesetteld. Denigrerende namen voor groepen immigranten zijn legio en tot de Ieren die hun land hadden verlaten behoren zeker de  'Shanty Irish' en de 'Black Irish'. Het is ook mogelijk dat er binnen de verschillende Ierse culturen in de Verenigde Staten een bepaalde orde ontstond, een soort kastesysteem waardoor sommigen van hun landgenoten als ‘ black’ werden beschouwd. 

De term ‘black Irish' werd ook gebruikt door afstammelingen  van Ierse immigranten die zich in de West-Indië vestigden. De term werd ook op een denigrerende manier gebruikt door katholieken in de provincie Ulster als term om de protestantse ‘planters’ te beschrijven.

Terwijl de term zeker als een belediging werd gebruikt in bepaalde periodes, wordt de term ‘black Irish’ tegenwoordig als een soort eerbetoon beschouwd  aan sommige afstammelingen van immigranten Het is onzeker dat de echte origine van de term ooit zal worden achterhaald en het is ook bijna zeker dat verschillende zaken aan de basis van deze term liggen, afhankelijk van de historische context. Het blijft daarom een ‘beschrijvende term’  die voor vele doeleinden kan worden gebruikt, eerder dan een verwijzing naar een echt klasse mensen die door de eeuwen heen zouden hebben overleefd.

 

Blijkbaar waren de ‘originele’ ‘zware Ieren’, donkerkleurig, donker van haar en hadden ze blauwe ogen. (zie foto).

‘Vandaag’ wordt de Ierse acteur Colin Farell ook beschouwd als een afstammeling van de ‘black Irish’.