Halloween

Halloween is een feestdag die vooral in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada gevierd wordt; maar nu ook in Europa zijn 'weg' heeft gevonden..

Op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen als het donker wordt aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes, en roepen "trick or treat" (de keuze gevend tussen een plagerijtje uithalen of een versnapering krijgen).

De bewoners geven de kinderen dan snoepjes of wat geld.

Jonge volwassenen gaan soms naar Halloweenfeesten.

De  oorsprong van Halloween

De naam "Halloween" is afgeleid van Hallow-e'en, ofwel All Hallows Eve, de avond voor Allerheiligen, 1 november.

In de Iers-Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond.

De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, het Ierse woord voor de maand november).

Maar Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder.

De Kelten geloofden namelijk dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar.

In Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd.

De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren.

Om echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers.

Toen de Romeinen de Britse eilanden binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen, en ook het eren van de doden.

In de 9e eeuw van onze tijdrekening steekt een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengt zich met het Halloweenfeest.

Op Allerzielen - 2 november - gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden zielencake (brood met krenten).

Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn opname in de hemel te bespoedigen.

Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daar zijn oorsprong.

Het feest is in de 19e eeuw door Ierse immigranten naar de VS gebracht. In Ierland was de aardappeloogst mislukt, de hongersnood decimeerde razendsnel de bevolking en de Ieren begonnen omstreeks 1840 massaal naar Amerika te vluchten.

En zoals dat gaat met migranten: in den vreemde zoekt men contact en steun bij elkaar.

Het heimwee naar hun oorsprong wordt verzacht in het verder beleven en onderhouden van de eigen feesten en gebruiken.

In Amerika duikt dan de bekende jack-o'-lantern-pompoen op, in de hele wereld wellicht het bekendste gezicht van Halloween.

In Nederland en België wordt er steeds meer aandacht besteed aan het Halloweenfeest/Allerheiligenavond. Dit gebeurt minder in de vorm van langs de deuren gaan en snoep ophalen maar wel door Halloween-feesten en het versieren van huizen.

In sommige delen van Nederland en België is rond deze tijd het van oorsprong katholieke Sint-Maartenfeest populairder onder jongeren (katholiek en protestants tot atheïst).

Het lijkt op het Amerikaanse Halloween, hoewel dit feest niet in de grotere steden, maar vooral in dorpen gevierd wordt.

Op Halloween is er kritiek — zoals ook op Valentijn — omdat het ontdekt zou zijn door de commercie als een geschikte aanleiding om de consument tot wat ruimer vertier aan te zetten in de 'slappe' periode tussen zomervakantie en Sinterklaas.

Dit laatste wordt alom bestreden. Wel is duidelijk dat de commercie in toenemende mate belangstelling toont voor Halloween

Oorsprong van de pompoen

Er zijn veel verhalen over de oorsprong van de verlichte uitgeholde pompoen.

Een van de bekendste is het verhaal over Jack de smid ofwel Jack-o'-Lantern. Op een avond kwam Jack de duivel tegen die hem naar de hel wilde meenemen. Jack wist met een list de duivel in een boom te lokken. Hij zette de duivel hier vast door een kruisteken in de boomstam te krassen.

De duivel beloofde Jack dat hij niet in de hel zou komen als Jack hem vrij zou laten. Toen Jack later stierf kwam hij door zijn slechte levenswandel niet in de hemel.

Maar de duivel liet hem ook niet in de hel wegens de gedane belofte.

Sinds die tijd doolt de ziel van Jack rond op aarde. De duivel gooide hem een gloeiend kooltje achterna. Jack stak het kooltje in een knol die hij aan het eten was en kreeg op die manier een lantaarn.

Amerikaanse Halloweenvierders hebben de knol verruild voor een pompoen.